Dobrir un cursus bilingüe francés occitan
Elegits, tecnicians d'una collectivitat, desiratz dobrir un cursus bilingüe francés-occitan dins una escòla publica de vòstre territòri ? L'OPLO vos acompanha !
Lo quadre legal
Una convencion quadra pel desvolopament de l’occitan es estada signada en 2017 entre l’Estat (Ministèri de l’Educacion Nacionala), l’OPLO, la Region Novèla Aquitània e la Region Occitània. Aquela convencion es declinada al nivèl academic.
Es sustot previst :
- d’aumentar los efectius d’escolans bilingües ;
- d’afortir la continuitat dels cursus de formacion ;
- de facilitar lo dialòg entre los servicis de l’Educacion nacionala, las collectivitats e los operators associatius ;
- de se dotar de mejans per acréisser durablament lo nombre d’ensenhants.
La lei n° 2021-641 del 21 de mai de 2021 relativa a la proteccion patrimoniala de las lengas regionalas e a lor promocion, dicha « Loi Molac », constituís una avançada notabla per l’ensenhament de l’occitan.
Demest los apòrts qu’indusís, 6 ponches principals pòdon èsser identificats :
La lei prevei qu’un ensenhament de la lenga occitana siá prepausat a totes los escolans, de la mairala al licèu. La començada progressiva d’aquela ofèrta generalizada es definida per convencion amb las Regions.
Las escòlas associativas Calandretas, que prepausan un ensenhament immersiu, benefícian d’un finançament public de totas las comunas de residéncia dels parents.
Lo Governament deu remetre un rapòrt, cada annada, davant lo Parlament, de sas accions relativas a la proteccion de la lenga occitana del ponch de vista de son ensenhament.
La lenga occitana es d’ara enlà un element patrimonial : deu a aquel títol èsser protegida.
Los tèxtes ancians o los enregistraments remarcables en occitan son integrats al « Tresaur nacional » (proteccion relativa a l’expòrt a l’estrangièr per exemple).
Los poders publics son encoratjats per la lei a recórrer a l’afichatge bilingüe francés-occitan.
Una analisi mai precisa dels impactes d’aquela lei sus las modalitats d’ensenhament de l’occitan es disponibla aicí.
Los beneficis
L’ensenhament bilingüe francés-occitan es reconegut pel ministèri de l’Educacion nacionala coma un esplech de « desvolopament de las capacitats intellectualas, lingüisticas e culturalas dels escolans » (circular del 14-12-2021 / MENE2136384C, ministèri de l’Educacion nacionala). L’aprendissatge precòç de mantuna lenga a una « valor formatritz » (entreten de Gilbert Dalgalian, psicolingüista, realizat amb lo rectorat de l’acadèmia de Tolosa, mai de 2009). Favoriza lo desvolopament cognitiu dels escolans e lor permet d’aprene mai d’autras lengas o d’autras disciplinas.
L’ensenhament bilingüe francés-occitan es egalament un vector de transmission de la cultura e la lenga occitanas, las qualas son actualament grèvament menaçadas. L’UNESCO considèra en efièch que l’occitan es « seriosament en dangièr », a causa de son feble taus de transmission, de la baissa e de l’envielhiment de sos locutors[1].
[1] Veire « l’Atlàs de las lengas en dangièr dins lo mond » editat per l’UNESCO en 2010
L’enquèsta sociolingüistica de 2020 de l’OPLO mòstra que 80% dels abitants del territòri son favorables al « desvolopament d’una ofèrta d’ensenhament de l’occitan de la mairala al licèu »[1].
[1] Question pausada als abitants de las regions Novèla Aquitània e Occitània (los resultats de l’enquèsta son disponibles sul sit de l’OPLO)
La convencion quadre[1] signada per l’Estat[2], las Regions Novèla Aquitània e Occitània aital coma l’Ofici public de la lenga occitana definiguèt clarament l’objectiu de « permetre al mai grand nombre d’escolans de las regions concernidas d’aver un accès efectiu a la lenga e a la cultura occitanas ». Los signataris son atal engatjats a « desvolopar la transmission de l’occitan dins l’encastre de l’Escòla de la Republica ».
[1] Convencion de retrobar sul sit de l’acadèmia de Tolosa : https://pedagogie.ac-toulouse.fr/langues-vivantes/la-convention-cadre-pour-le-developpement-et-la-structuration-de-l-enseignement-de-l-occitan
[2] Ministèri de l’Educacion nacionala
Las modalitats
Dins las escòlas publicas del 1èr gra (escòlas mairalas e elementàrias), dos formats d’ensenhament en occitan existisson :
- l’ensenhament bilingüe ;
- l’ensenhament extensiu.
Los cursus bilingües francés-occitan son de classas ont l’ensenhament es dispensat en lenga francesa e en lenga occitana. De notar que l’ensenhament bilingüe se pòt practicar a paritat orària (tradicionalament çò qu’es practicat dins lo public) o en immersiu (ret Calandretas). La circulara de decembre de 2021 permet l’immersiu dins lo public egalament.
Aquí çò que distinguís l’ensenhament bilingüe (modalitats desplegadas dins las cursus bilingües franceses-occitan) de l’ensenhament extensiu :
Clicatz per zoomer
Per poder obrir un cursus bilingüe, cal :
- que una escòla siá ja presenta sul territòri comunal ;
- que l’escòla cibla dispause d’un nombre de classas superior a 5 : l’obertura d’un cursus bilingüe dins las escòlas tròp pichonas metriá en efièch en tension las filièras las unas contra las autras (pels cases d’escòlas amb mens de 5 classas, es pasmens possible de prepausar un ensenhament afortit o de l’iniciacion).
NE SABER + SUS L’ENSENHAMENT AFORTIT
L’obertura d’una seccion bilingua s’efectua a l’iniciativa de la collectivitat. Es un procediment de mantun mes qu’implica diferents actors : equipas pedagogicas, parents d’escolans, OPLO… La decision finala aparten als servicis departamentals de l’Educacion nacionala.
Demest los actors concernits, se tròban :
- la collectivitat a l’iniciativa de la demanda ;
- l’associacion Òc-Bi, associacion pel desvolopament de l’ensenhament bilingüe francés-occitan dins las escòlas publicas, que sosten, coordina e pòt venir en ajuda per pilotar la demanda d’obertura ;
- los parents d’escolans, que pòdon egalament èsser a l’iniciativa de la demanda ;
- la Region, cosignatària de la convencion pel desvolopament de l’occitan, qu’apièja la demanda ;
- lo Departament ;
- l’OPLO, sosten tecnic e logistic, cargat per l’Estat e las Regions de la començada de las convencions academicas pel desvolopament de l’occitan ;
- los DSDEN (direccions dels servicis departamentals de l’Educacion nacionala), que pilòtan las enquèstas d’interès ;
- los DASEN (directors academics dels servicis de l’Educacion nacionala), que validan o non la demanda ;
- los IEN (inspectors de l’Educacion nacionala) e
- los CPD (conselhièrs pedagogics departamentals), per far lo ligam amb las familhas e las equipas pedagogicas ;
- las equipas pedagogicas, d’implicar dins lo projècte tre la partença.
- La dobertura d’una seccion bilingua se pòt considerar en 6 etapas :
- ETAPA 1 : Definicion del projècte ;
- ETAPA 2 : Concertacion equipa pedagogica / parents d’escolans / DSDEN ;
- ETAPA 3 : Vòte d’una deliberacion per la collectivitat per demandar un estudi de factibilitat a l’inspeccion academica ;
- ETAPA 4 : Validacion del projècte pels servicis de l’Educacion nacionala ;
- ETAPA 5 : Comunicacion en direccion dels parents ;
- ETAPA 6 : Obertura de la classa a la dintrada escolara de setembre.
Lo protocòl teoric es lo seguent :
Son los servicis de l’Educacion nacionala que se cargan de recrutar, afectar o formar un.a ensenhant.a bilingüe/bilingua que serà afectat.a
Los/las ensenhant.a.s son titular.a.s son titulars del Concors de recrutament dels professors de las escòlas, amb mencion occitan, o ben après aver seguit una formacion lingüistica e pedagogica complementària d’un an (dispositiu « ENSENHAR Professor.a »).
L’obertura d’una classa bilingua ocasiona pas cap de despensa complementària per la comuna.
De despensas indirèctas pòdon pasmens èsser generadas : adaptacion dels locals escolars, formacion de personals periescolars bilingües, sosten especific als actors associatius intervenent en ambient escolar.
De notar que las comunas dispausant pas d’ensenhament d’occitan sus lor territòri son tengudas de pagar un forfach escolar pels mainatges de mai de 3 ans escolarizats dins las escòlas de las comunas que prepausan un ensenhament de l’occitan. L’obertura d’una seccion bilingua dins la comuna permet d’evitar de pagar aquel forfach.
Boita a espleches
Exemples de deliberacions votadas en conselh municipal o comunautari :
Exemple de corrièr adreçat a la presidéncia de Region :
Aquela aficha pòt èsser adaptada per vòstra comuna en adreçant una demanda al près dels servicis de l’OPLO :
Aquel convit, de difusar al près dels parents d’escolans, pòt èsser adaptada per vòstra comuna en adreçant una demanda al près dels servicis de l’OPLO :
Vaquí un modèl personnalisable de comunicat de premsa, que pòt èsser adaptat pels servicis de l’OPLO sus demanda de las collectivitats concernidas :
D’exemplars d’aquel desplegant vos pòdon èsser adreçats sus demanda en sollicitant los servicis de l’OPLO :
De exemplars d’aquel desplegant vos pòdon èsser adreçats sus demanda an sollicitant los servicis de l’OPLO :
Testimoniatges
Per vos ajudar
Cadrage juridic e convencional, acompanhament institucional, relacions partenàrias, difusion de material d’informacion, comunicacion premsa, secretariat
• Ofici public de la lenga occitana (OPLO) www.ofici-occitan.eu / contact@ofici-occitan.eu
Localisacion de las escòlas eligiblas, escambi amb los parents d’escolans e los parents elegits, tenguda de permanéncias, informacion de las familhas, preinscripcions, acompanhament a la creacion d’una associacion de parents d’escolans
• Associacion pel bilingüisme francés-occitan dins l’ensenhament public (Òc-Bi)
oc.bi.free.fr / ocbiaquitania@free.fr / ocbioccitania@free.fr
Consulta del conselh de l’escòla, definicion dels besonhs en pòstas, enquèsta d’interès, procedura :
• Ofici public de la lenga occitana (OPLO)
www.ofici-occitan.eu / contact@ofici-occitan.eu
• Associacion pel bilingüisme francés-occitan dins l’ensenhament public (Òc-Bi)
oc.bi.free.fr / ocbiaquitania@free.fr / ocbioccitania@free.
Intervencion d’elegit.e, preséncia d’un.e representant.e a l’escasença d’una reünion publica o d’una conferéncia de premsa, demanda de supòrt logistic
• Region Novèla Aquitània
Servici Lengas & culturas regionalas (LCR)
• Region Occitània / Pirenèus-Mediterranèa
Servici Lengas & culturas regionalas (LCR)
Ostal de la Region
Una question ? Contactatz l'OPLO !
Ne saber + suls projèctes relatius a la lenga occitana :
Office public de la langue occitane
22 boulevard du Maréchal Juin
31406 Toulouse cedex 9
05 31 61 80 50
contact@ofici-occitan.eu
