Desvelopar l’ensenhament afortit
Elegits/idas, technicien.as d'una collectivitat, desiratz desvolopar l'ensenhament afortit de l'occitan dins una escòla publica de vòstre territòri ? L'OPLO vos acompanha !
Lo quadre legal
La lei n° 2021-641 del 21 de mai de 2021 relativa a la proteccion patrimoniala de las lengas regionalas e a lor promocion, dîte « Loi Molac », constituís una avançada notabla per l’ensenhament de l’occitan.
Demest los apòrts qu’indusís, 6 ponches principals pòdon èsser identificats :
- La lei prevei qu’un ensenhament de la lenga occitana siá prepausat a totes los escolans, de la mairala al licèu. La començada progressiva d’aquela ofèrta generalizada es definida per convencion amb las Regions.
- Las escòlas associativas Calandretas, que prepausan un ensenhament immersiu, benefícian d’un finançament public de totas las comunas de residéncia dels parents.
- Lo Governament deu remetre un rapòrt, cada annada, davant lo Parlament, de sas accions relativas a la proteccion de la lenga occitana del ponch de vista de son ensenhament.
- La lenga occitana es d’ara enlà un element patrimonial : deu a aquel títol èsser protegida.
Los tèxtes ancians o los enregistraments remarcables en occitan son integrats al « Tresaur nacional » (proteccion relativa a l’export a l’estrangièr per exemple).
Los poders publics son encoratjats per la lei a recórrer a l’afichatge bilingüe francés-occitan. - Una analisi mai precisa dels impactes d’aquela lei sus las modalitats d’ensenhament de l’occitan es disponibla aicí.
Una convencion quadra pel desvolopament de l’occitan fuguèt signada entre l’Estat (Ministèri de l’Educacion Nacionala), l’OPLO, la Region Novèla Aquitània e la Region Occitània. Aquela convencion es declinada al nivèl academic.
Es sustot previst :
- d’aumentar los efectius d’escolans occitanofòns ;
- d’afortir la continuitat dels cursus de formacion ;
- de facilitar lo dialòg entre los servicis de l’Educacion nacionala, las collectivitats e los operators associatius ;
- de se dotar de mejans per acréisser durablament lo nombre d’ensenhaires.
Podètz seleccionar la modalitat d’ensenhament a partir de la carta aicí après :
Lo foncionament
L’ensenhament afortit de l’occitan es una modalitat pròprias a las escòlas publicas.
Un.a ensenhaire/a bilingüe/a es afectat/ada a l’escòla : pendent son temps d’intervencion, siá l’ensenhaire/a titular.a l’acompanha, siá s’ocupa d’autres escolan.as sus un projècte definit en conselh dels mèstres o d’escòla.
De notar que lo dispositiu concernís l’ensemble dels escolans de l’escòla : comença en mairala puèi s’espandís a l’ensemble de l’escòla a mesura de la montada dels cohòrts d’escolans.
Aquela modalitat d’ensenhament es particularament adaptada per las escòlas que dispausan de mens de 5 classas.
Los beneficis
L’ensenhament bilingüe francés-occitan es egalament un vector de transmission de la cultura e la lenga occitanas, las qualas son actualament grèvament menaçadas. L’UNESCO considèra en efièch que l’occitan es « seriosament en dangièr », a causa de son feble taus de transmission, de la baissa e de l’envielhiment de sos locutors[1].
[1] Veire « l’Atlàs de las lengas en dangièr dins lo mond » editat per l’UNESCO en 2010
Accedir precòçament a doas lengas e doas culturas, es aprene a combinar diferents ponches de vista, sus son environament immediat tanben malgrat que sul mond. Es s’exercir a causir son mòde d’expression, focalizar melhor son atencion, s’adaptar al cambiament, desvolopar sa curiositat e sa tolerància dins l’encastre d’un cursus que pòt anar de l’escòla mairala a l’universitat.
L’enquèsta sociolingüistica de 2020 de l’OPLO mostra que 80% dels abitants del territòri son favorables al « desvolopament d’una ofèrta d’ensenhament de l’occitan de la mairala al licèu »[1].
[1] Question pausada als abitants de las regions Novèla Aquitània e Occitània (los resultats de l’enquèsta son disponibles sul sit de l’OPLO)
La convencion quadra[1] signada per l’Estat[2], las Regions Novèla Aquitània e Occitània aital coma l’Ofici public de la lenga occitana definís clarament l’objectiu de « permetre al plus grand nombre d’escolans de las regions concernidas d’aver un accès efectiu a la lenga e a la cultura occitanas ». Los signataris son atal engatjats a « desvolopar la transmission de l’occitan dins l’encastre de l’Escòla de la Republica ».
[1] Convencion a retrobar sul sit de l’acadèmia de Tolosa : https://pedagogie.ac-toulouse.fr/langues-vivantes/la-convention-cadre-pour-le-developpement-et-la-structuration-de-l-enseignement-de-l-occitan[2] Ministèri de l’Educacion nacionala
Las modalitats
Dins las escòlas publicas del 1èr gra (escòlas mairalas e elementàrias, siá de la mairala al CM2), dos formats d’ensenhament en occitan existisson :
- l’ensenhament bilingüe ;
- l’ensenhament extensiu.
L’ensenhament afortit es una de las modalitats de l’ensenhament extensiu. L’ensenhament se fa per un o mantun domeni disciplinari dont las activitats son menadas, parcialament, en lenga occitana.
Fins a 3 oras setmanièras son previstas, dont un ensenhament de lenga occitana al títol de lenga viva, dins lo limit de 45 minutas setmanièras.
En fin de cicle 3, es esperat dels mainatges un nivèl de lenga correspondent al nivèl A2 del CECRL (quadre europèu comun de referéncia per las lengas).
Aquela modalitat pòt èsser prepausada dins las escòlas a feble nombre de divisions (nombre de classas inferior a 5) dins las qualas es pas possible d’organizar un ensenhament bilingüe, sustot dins los sectors de collègi ofrent una seccion bilingua francés/occitan podent assegurar la continuitat.
Per las escòlas comprenent mai de 5 classas, mercé de consultar la pagina dedicada a l’ensenhament bilingüe.
L’obertura d’un ensenhament afortit de l’occitan s’efectua a l’iniciativa de la comuna (pòt tanben emanar de l’equipa ensenhanta). Es un procediment de mantun mes qu’implica diferents actors : equipas pedagogicas, parents d’escolans, OPLO… La decision finala apartenís als servicis departamentals de l’Educacion nacionala.
Demest los actors concernits, se tròban :
- la collectivitat a l’iniciativa de la demanda ;
- l’associacion Òc-Bi, associacion pel desvolopament de l’ensenhament bilingüe francés-occitan dins las escòlas publicas, que sosten, coordina e pòt venir en ajuda per pilotar la demanda d’obertura ;
- los parents d’escolans, que pòdon egalament èsser a l’iniciativa de la demanda ;
- la Region, cosignataire de la convencion pel desvolopament de l’occitan, qu’apièja la demanda ;
- lo Departament ;
- l’OPLO, sosten tecnic e logistic, cargat per l’Estat e las Regions de la començada de las convencions academicas pel desvolopament de l’occitan ;
- los DSDEN (direccions dels servicis departamentals de l’Educacion nacionala), que pilòtan las enquèstas d’interès
- los DASEN (directors academics dels servicis de l’Educacion nacionala), que validan o non la demanda ;
- los IEN (inspectors de l’Educacion nacionala) e
- los CPD (conselhièrs pedagogics departamentals), per far lo ligam amb las familhas e las equipas pedagogicas ;
las equipas pedagogicas, a implicar dins lo projècte tre la partença.
La mesa en plaça del dispositiu seguís generalament las etapas seguentas :
- ETAPA 1 : Definicion del projècte per la collectivitat, en ligam amb l’OPLO e sos partenaris ;
- ETAPA 2 : Demanda d’estudi de factibilitat per la comuna al près de la Direccion academica de l’Educacion nacionala ;
- ETAPA 3 : Reünions d’informacion, organizadas per la DSDEN amb l’elegit.e.s, los ensenhant.e.s e los parents ;
- ETAPA 4 : Inscripcion al projècte d’escòla pendent lo conselh d’escòla per validacion ;
- ETAPA 5 : Mesa en plaça del dispositiu per la DSDEN a la dintrada seguenta amb nominacion d’un.e ensenhant.e bilingüe. – De notar que dins las escòlas o RPI amb de classas d’edat podent pas beneficiar sul pic d’un ensenhament afortit, un ensenhament de l’occitan es començat a l’aviada del cursus jos la forma 45 minutas a 1h30 per setmana. Aquela modalitat cèssa d’èsser disponibla quand lo dispositiu es espandit a l’ensemble de las classas l’escòla o del RPI.
Los servicis de l’Educacion nacionala se cargan de recrutar, afectar o formar un.a ensenhaire/a bilingüe/a que serà afectat/ada sus lo(s) pòsta(s) de l’escòla.
Los/las ensenhaires/as son titular.as del Concors de recrutament dels professors de las escòlas, amb mencion occitan, o plan après aver seguit una formacion lingüistica e pedagogica complementària d’un an (dispositiu “ENSENHAR Professor.a“).
Lo desvolopament de l’ensenhament afortit ocasiona pas cap de despensa complementària per la comuna.
De despensas indirèctas pòdon èsser generadas per adaptar los locals escolars, formar lo personal periescolar o sostenir los actors associatius intervenent en mièg escolar.
De notar que las comunas dispausant pas d’ensenhament d’occitan sus lor territòri son tengudas de pagar un forfach escolar pels mainatges de mai de 3 ans escolarizats dins las escòlas de las comunas que prepausan un ensenhament de l’occitan. L’obertura d’un ensenhament afortit dins la comuna evita aquel escuèlh.
Boita a espleches
Testimoniatges
Per vos ajudar
Enquadrament juridic e convencional, acompanhament institucional, relacions partenàrias, difusion de material d’informacion, comunicacion premsa, secretariat
• Ofici public de la lenga occitana (OPLO)
www.ofici-occitan.eu / contact@ofici-occitan.eu
Localizacion de las escòlas eligiblas, escambi amb los parents d’escolans e los parents elegits, tenguda
de permanéncias, informacion de las familhas, preinscripcions, acompanhament a la creacion d’una
associacion de parents d’escolans
• Associacion pel bilingüisme francés-occitan dins l’ensenhament public (Òc-Bi)
oc.bi.free.fr / ocbiaquitania@free.fr / ocbioccitania@free.fr
Intervencion d’elegit.e, preséncia d’un.e representant.e a l’escasença d’una reünion publica o d’una conferéncia de premsa, demanda de supòrt logistic
• Region Novèla Aquitània
Servici Lengas & culturas regionalas (LCR)
• Region Occitània / Pirenèus-Mediterranèa
Servici Lengas & culturas regionalas (LCR)
Ostal de la Region
Una question ? Contactatz l'OPLO !
Ne saber + suls projèctes relatius a la lenga occitana :
Office public de la langue occitane
22 boulevard du Maréchal Juin
31406 Toulouse cedex 9
05 31 61 80 50
contact@ofici-occitan.eu
